Rojnik

   Rojnik, to rozetowa bylina (rozety usychają po dojrzeniu nasion). Jego wielkość zależy od gatunku oraz od pory roku. Sadzi się go w miejscach słonecznych, skalistych - korony murków: skalniaki. Używany również przy pokryciu dachów.

Rojniki

Sempervivum

Opis

Rodzina: Crassulaceae – gruboszowate

W uprawie spotyka się mnóstwo gatunków i odmian, jednakże z punktu widzenia, efektu ogrodowego różnice pomiędzy nimi są nieznaczne. Chodzi głównie o barwy liści. Zatem budując sobie kolekcję praktycznie kierujemy się barwą rozetek. Aby w naszej kolekcji były reprezentowane prawie wszystkie barwy, czyli od jasnozielonej do ciemnobrązowej i purpurowej wystarczy nam 8-10 pozycji. Pisząc o pozycjach nie mam na myśli gatunku bo w ramach jednego gatunku jest tyle mieszańców, że można tego dokonać, co nie oznacza że musi to być w ramach jednego gatunku.

Gdyby ktoś nie wiedział to. Rojniki są to rośliny zimozielone, u których mięsiste listki zebrane są w bardziej lub mniej zwarte rozetki. Listki mogą się różnić kolorem lub rodzajem posiadanych włosków umieszczonych wzdłuż brzegów. Właśnie rozetki są główną ozdobą rośliny, która wytwarzając w kątach dolnych listków rozetki potomne rozrasta się czasem w duże kolonie. U rojnika kwiaty są nieco na drugim planie. Ze środka rozety wyrasta ulistniony pęd zakończony kwiatostanem, na który składa się kilka miernej wartości zdobniczej kwiatków.

Z uwagi na ogromną zdolność krzyżowania się ze sobą nie tylko gatunków, ale i odmian mieszańcowych, nawet botanicy mają problem ze zbudowaniem logicznej klasyfikacji. Dlatego opisując poszczególne gatunki opieram się na powszechnie przyjętej systematyce gatunków. Zupełnie nie do objęcia jest podział gatunków na mieszańce spontaniczne, a jeżeli jeszcze do tego dodamy dzieła rąk ludzkich to najczęściej występujący gatunek czyli rojnik murowy może mieć kilka setek mieszańców.

Sempervivum tectorum – rojnik murowy. Popularna roślina w całej Europie, a na wschodzie jej zasięg kończy się na Kaukazie i w Iranie. Rośnie na skałach, murach i piaskach. Tworzy duże (czasem do 20 cm średnicy), roz­warte rozetki liściowe. Liście ma ciemne lub szarozielone, na końcach czerwone. Pędy kwiatowe wysokości do 40 cm, kwiatostany średnicy około 3 cm, o kwiatach brudnoróżowych, ukazujących się od lipca do września. Jej najpopularniejsza naturalna(botaniczna) odmiana nazwana Sempervivum tectorum var. calcareum – ma liście niebieskie z brązowymi plamami. W ramach tej botanicznej formy wyróżnia się wiele odmian lecz najpowszechniej występujące to:

‚Atropurpureum’ – tworzy rozety szaropurpurowe,

‚Atroviolaceum’ – szarobrązowofioletowe,

‚Robustum’ – niebieskozielone,

‚Triste’ – niebieskopopielate.

Sempervivum arachnoideum  – rojnik pajęczynowaty. Występuje w Alpach, Apeninach, Pirenejach i Karpatach. Jest to gatunek górski, zupełnie odmienny od innych z tego rodzaju. Należy do grupy rojników srebrzystych. Tworzy drob­ne, bardzo liczne rozetki średnicy około l cm, połączone na szczytach siatką krzyżujących się srebrzystych nitek, co sprawia wrażenie, że rośliny są osnute pa­jęczyną. Pęd kwiatowy wyrasta do 10 cm, kwiaty są karminowe. Istnieje wiele odmian botanicznych i uprawnych: var. doettianum – rozetki ma większe, czerwonawe, kwiaty czerwone, var. tomentosum – odmiana kutnerowata, rozetki pokryte bardzo gęstą, białą pajęczyną. Bardzo wartościowymi odmiana­mi uprawnymi są: Alfa’, ‚Beta’ i ‚Gamma’.

Sempervivum montanum – rojnik górski. Rośnie w Tatrach, Karpatach Wscho­dnich, Alpach i Pirenejach. Tworzy małe rozetki średnicy 1,5-4,5 cm, ciemnozie­lone, o silnie rosnących rozłogach. Kwiaty różowofioletowe w dużych kwiatosta­nach, osadzonych na luźno ulistnionych pędach wysokości 5-20 cm. Kwitną w lipcu-sierpniu.

Sempervivum ruthenicum – rojnik ruski. Występuje w Karpatach, na Bałka­nach i Podolu. Tworzy rozetki jasnozielone, płaskie, z purpurowymi końcami, średnicy 4-7 cm. Żółte kwiaty osadzone są na pędach kwiatowych dłu­gości około 15 cm. Kwitnie w lipcu i sierpniu.

Sempervivum schlehanii – rojnik ćmowy. Występuje tylko w Europie Połu­dniowej. Rozetki duże, średnicy około 10 cm, czerwonobrązowe o końcach zie­lonych i odgiętych na zewnątrz. Pędy kwiatowe wysokości około 15 cm, kwiaty purpuroworóżowe zebrane w kwiatostany średnicy 2-5 cm. ‚Rubicundum’ jest najbardziej efektowną odmianą uprawną.

Sempervivum soboliferum – rojnik pospolity. Najczęściej uprawiany w ogro­dach, rośnie na piaskach, skałach wapiennych w Karpatach, Sudetach oraz na ni­zinach. Tworzy kuliste rozetki średnicy około 5 cm, zamknięte, jasnozielone, na zewnątrz czerwonobrązowe. Pędy kwiatowe wysokości około 20 cm; kwitnie jasnożółto od lipca do września.

Sempervivum × hybridum – rojnik ogrodowy. To jest właściwie śmietnik. Tu wrzuca się wszystko co nie da się przypisać konkretnemu gatunkowi.

Zatem, kto chce mieć w miarę usystematyzowany zbiór musi zapisać sobie nazwę w momencie zakupu bo później nie będzie miał szans na ustalenie tego co tak właściwie ma.

Występowanie

Rodzaj roślin ściśle związany z obszarami górskimi. Występuje od Maroka na zachodzie po Kaukaz i Iran na wschodzie.

Wysokość

Wysokość rozet zawiera się zawsze w kilku centymetrach. Pęd kwiatowy to wysokość od 5 do 40 cm.

Termin kwitnienia

W zależności od gatunku kwitną od lipca do początku września. Mało kto zwraca na to uwagę, ale każda rozetka która kwitła po zawiązaniu nasion umiera. Powinno się takie rozety usunąć, a w ich miejscu podsypać ziemią by rozłogi roślin zarosły te miejsca.

Kolor kwiatu

Kwiaty są białe, żółte, różowe, purpurowe. I choć są nie bez znaczenia grają jednak wtórną rolę.

Stanowisko

Zawsze sadzimy na miejscach słonecznych, bo doskonale tolerują lekką suszę i wyższe letnie temperatury.

Wymagania i pielęgnacja

Wymagania życiowe, mają jeszcze mniejsze niż rozchodnik. Praktycznie wystarczy posadzić i zapomnieć. Jedyne ostrzeżenie, przed posadzeniem należy usunąć wszystkich trwałe chwasty. Bardzo trudno jest potem je usunąć nie wyrywając całej kępy rozetek. Szczególnie groźne są wszelkiej maści trawy.

Mrozoodporność

Wszystkie gatunki są trwałe i tylko niektóre pochodzące z południowego wschodu są wrażliwe na mróz.

Rozmnażanie

 Przez ukorzenianie niekwitnących rozetek oderwanych z kawałkiem pędu od rośliny macierzystej.

Czasem można dostać nasiona mieszanki rojników. W tym wypadku pamiętajmy, że tak drobne nasiona (14 000 sztuk w 1 gramie) nie należy przykrywać ziemią. Ziemię w pojemniku należy dokładnie wyrównać, wysiać nasiona najlepiej razem z suchym piaskiem i następnie płaskim dnem np. szklanki wcisnąć lekko do podłoża. Należy również pamiętać o kilkutygodniowej stratyfikacji nasion.

Choroby i szkodniki

Praktycznie brak zagrożeń.

Zastosowanie

Pomimo, że rojniki (zwane popu­larnie w niektórych regionach „tłustą kurą”) są powszechnie znane i niezmiernie łatwe do rozmnażania i rozpowszechniania, prawie nie spotyka się w ogrodach przykładów dobrego zastosowania. Tylko większe powierzchnie na skarpach, murkach kwiatowych i rabatach skalnych, lub specjalnych kącikach rojnikowo-rozchodnikowych oddadzą prawdziwe piękno tych roślin. Jeśli dopiero zaczynamy gromadzić okazy to raczej uprawiajmy je w osobnych doniczkach do czasu gdy rozrosną się w większe kępy. Niektórym gatunkom wystarczy sezon by z 1 rozetki powstała kępka nie mieszcząca się w dwóch dłoniach.

Uwagi

Nazwa rodzaju „Sempervivum” to połączenie dwóch łacińskich słów, a mianowicie słowa Semper („zawsze”) i Vivus („żywy”).Określenie to jest bardzo adekwatne biorąc pod uwagę dwa czynniki – jest rośliną zimozieloną czyli żywą okrągły rok oraz drugi czynnik wyjątkowa tolerancja na niekorzystne warunki bytowania.

Roślina występuje już w mitologii łacińskiej, gdzie została poświęcona Jowiszowi jako że przypominała boską brodę.