Jeżeli temperatura gleby nie spadnie poniżej 4oC rośliny zdążą przed zimą zregenerować system korzeniowy, a wiosną będą one mogły od razu lepiej pobierać wodę i składniki mineralne. Wadą jesiennego terminu sadzenia jest ryzyko przemarznięcia nadziemnej części drzewek podczas surowej zimy. Może także dojść do przemarznięcia korzeni, gdy większym spadkom temperatury powietrza towarzyszy brak okrywy śnieżnej. Należy więc zadbać o zabezpieczenie drzewek i krzewów przed mrozem.

Zaleca się także, aby gatunki bardziej wrażliwe na mróz - brzoskwinie, czereśnie, wiśnie - sadzić w terminie wiosennym.

Bardzo duże znaczenie ma przygotowanie stanowiska pod rośliny. Glebę należy przede wszystkim odchwaścić, wzbogacić nawozami mineralnymi, organicznymi, doprowadzić do jej odpowiedniego odczynu i struktury. Do wykonania tych czynności trzeba przystąpić jak najwcześniej, co najmniej sześć miesięcy przed sadzeniem. Jeśli jednak nie mamy takiej możliwości nie dyskwalifikuje to naszych ogrodniczych zapędów – czeka nas dużo pracy w późniejszym okresie.Chwasty możemy zwalczać chemicznie, np. Roundupem, stosowanym w okresie ich intensywnego wzrostu, lub mechanicznie, co jest bardziej pracochłonne. Jeżeli nie wysiewamy nawozów zielonych, substancje organiczne można wprowadzić w postaci obornika lub kompostu.

Dawka obornika

powinna wynosić ok. 5-7 kg/1 m2. Jeżeli nie dysponujemy odpowiednią ilością obornika i nie zastosowaliśmy go do przygotowania gleby można zastosować go w formie ściółki umieszczanej wokół każdego drzewa (w ilości ok. 10 kg/szt.). Należy przy tym pamiętać aby obornik roztrząsnąć wokół drzewka, a nie układać go w formie kopczyka.

Drzewa i krzewy wysadza się w rzędach, oddzielając odmiany o różnym czasie dojrzewania owoców i wrażliwości na choroby i szkodniki. Wysadzamy także zapylacze.Odległość w rzędzie i w międzyrzędziach zależy od siły wzrostu odmiany i podkładki. Rozstawa sadzenia może wynosić:

• jabłonie na podkładkach karłowych - 1-2 m x 3-3,5 m,

• jabłonie na podkładkach półkarłowych - 2-3 m x 4 m,

• grusze szczepione na pigwie - 1-2 m x 3-3,5 m,

• śliwy, morele, brzoskwinie, wiśnie - 2-3 m x 4-4,5 m,

• czereśnie - 3-4 m x 4-4,5 m,

• porzeczki czarne - 1,2 m x 1,8 m,

• porzeczki czerwone, białe, agrest - 1 m x 1,5 m,

• maliny - 0,4 m x 1,2 m,

• borówka wysoka - 1-1,2 m x 1,5 m.

Miejsca pod rośliny wyznaczamy poprzez tyczenie, przy pomocy taśmy mierniczej, tyczki, gładkich palików, sznurka. Wyznaczenie prostych rzędów i odpowiednich odległości między drzewami i krzewami ułatwi późniejsze prace pielęgnacyjne i zbiór.

Najczęściej spotykanym materiałem do nasadzeń są drzewka i krzewy z odkrytym systemem korzeniowym. Najlepiej oczywiście zaopatrywać się w kwalifikowanych szkółkach. Wówczas można mieć pewność, że zakupione rośliny są wybranej odmiany, na odpowiedniej podkładce itp. Kupujący otrzymuje dowód zakupu z wyszczególnionymi parametrami jakościowymi i ilościowymi materiału szkółkarskiego. Oferta szkółek obejmuje jednoroczne okulanty i dwuletnie drzewa z jednoroczną koroną. Rośliny powinny trafić do szkółek po zakończeniu przez nie wzrostu (około połowy października). Wcześniej można zakupić krzewy porzeczek, agrestu, maliny i leszczyny.

Podczas zakupu roślin należy zwrócić uwagę czy drzewa nie mają widocznych uszkodzeń na przewodniku, pędach bocznych.

W przypadku roślin pestkowych nie może być wycieków tzw gumy. Jeżeli oferowane drzewka są podkrzesane, powinny mieć zagojone rany. System korzeniowy drzew i krzewów powinien być zdrowy. Korzenie nie mogą być wyłamane, nadmiernie skrócone przez wyorywacz szkółkarski. Powinny być elastyczne, jasne na przekroju, bez ciemnych nekroz (objaw przemarznięcia, choroby). Rośliny z naroślami na korzeniach głównych powinny ulec dyskwalifikacji. Jeżeli rośliny po przywiezieniu nie będą od razu wysadzane, wówczas powinny zostać zadołowane. Tuż przed sadzeniem należy przeglądnąć jeszcze raz korzenie. Usuwa się korzenie uszkodzone mechanicznie, bądź zbyt długie

W miejscach zaznaczonych palikami wykopujemy dołki na drzewa i krzewy. Wymiary dołków powinny umożliwiać swobodne rozłożenie korzeni (średnica 40-50 cm, głębokość 30-40 cm). Jeżeli dodajemy do dołka np. kompostu, wówczas dołek odpowiednio pogłębiamy. Jeżeli wysadzamy drzewka i krzewy ręcznie, najlepiej jest to robić w zespołach dwuosobowych. Jedna osoba w miejscu oznaczonym wykopuje dołek w taki sposób, aby odkładać na jedną stronę wierzchnią, próchniczną warstwę gleby, warstwę orną. Po drugiej stronie odkłada następną, mniej urodzajną warstwę gleby. Na dnie dołka usypuje kopczyk z warstwy ornej. Na nim druga osoba układa korzenie rośliny, przytrzymuje drzewo lub krzew i w miarę dokładania ziemi, udeptuje ją. Przytrzymując drzewko należy nim lekko potrząsać, wykonując pionowo krótkie, energiczne ruchy. Wówczas gleba dokładnie wypełnia przestrzenie między korzeniami. Przed całkowitym uzupełnieniem gleby w dołku, rośliny należy podlać. (5-10 l na roślinę). Gdy woda wsiąknie, kontynuujemy wypełnianie dołka. Następnie glebę należy dokładnie udeptać, pamiętając, żeby nie podciągać rośliny do góry, co może spowodować oberwanie korzeni czy uszkodzenia kory.
Drzewa owocowe należy sadzić kilka cm głębiej niż rosły w szkółce (na glebie lekkiej nawet do 10 cm głębiej), a miejsce okulizacji powinno znaleźć się ponad powierzchnią gleby. Przysłonięcie glebą miejsca uszlachetnienia rośliny może doprowadzić do wyrastania korzeni na szlachetnej części drzewa. Wówczas ograniczy się znacznie plonowanie. Drzewa na podkładkach wegetatywnych, korzeniących się płytko (jabłoń na podkładkach M 9, P22, P 59, P 60, grusze na pigwie) wymagają palikowania. Paliki wbija się przed sadzeniem drzewka, od strony zachodniej, w odległości ok. 10 cm od rośliny.

Formy krzaczaste porzeczek i agrestu

sadzimy 5-10 cm głębiej, tak aby części nasadowe pędów stanowiących koronkę krzewu znajdowały się pod ziemią. Sprzyja to silniejszemu rozkrzewianiu i plonowaniu. Krzewy zbyt płytko posadzone dają dużo odrostów ponad ziemię i ulegają rozłamywaniu. Maliny sadzi się tylko parę cm głębiej. Należy pamiętać o delikatnym ugniataniu gleby wokół roślin, aby nie poobrywać pąków.

Truskawki

nie powinno się sadzić zbyt głęboko. Wierzchołki wzrostu muszą zostać ponad ziemią. Jeżeli natomiast posadzone zostaną za płytko mogą bardziej odczuwać skutki suszy. Po posadzeniu krzewy należy obficie podlać.
Chcąc zabezpieczyć korzenie i dolną część pnia przed uszkodzeniami mrozowymi, przed nastaniem większych spadków temperatur usypujemy kopczyki z ziemi na wysokość ok. 30 cm. Wiosną kopczyki należy delikatnie rozgarnąć, tak aby nie uszkodzić kory. W ten sposób powstaną misy wokół roślin. Jeżeli sad nie zostanie ogrodzony, należy zabezpieczyć drzewa i krzewy przed zającami.

Zgodnie z § 118 ROD gatunki i odmiany drzew owocowych słabo rosnących i karłowych należy sadzić w odległości co najmniej 2 metrów od granicy działki. W przypadku moreli należy zachować odległość co najmniej 3 metrów. Czereśnia i orzech włoski nie mogą być sadzone bliżej niż 5 metrów od granicy działki, z wyjątkiem szczepionych na podkładach słabo rosnących, które można sadzić w odległości nie mniejszej niż 3 metry. Krzewy owocowe należy sadzić w odległości nie mniejszej niż 1 m od granicy działki, a krzewy leszczyny – 3 metry.