Jeżówka purpurowa

(Echinacea purpurea)

 

Jeżówka 'Fatal attraktion'

grupa roślin:

Byliny

podgrupa roślin: na słoneczne stanowisko, kwitnące latem, kwitnące jesienią, na kwiat cięty, ozdobne kwiaty

Charakterystyka rośliny

wysokość: od 80 do 100 cm
dekoracyjność: kwiaty
kolor kwiatów: białe, czerwone, purpurowe, różowe
kwiatostan: koszyczek kwiatowy
okres kwitnienia: IX, VII, VIII, X
trwałość liści: sezonowe
gleba: gliniasta, piaszczysto-gliniasta
wilgotność: gleba wilgotna
stanowisko: słońce
zastosowanie: bukiety, duże ogrody, kwiat cięty, małe ogrody, ogrody przydomowe, ogrody wiejskie, rabaty

 

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) to bylina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae). Polecane odmiany: Alba - o kwiatach białych, Magnus - o kwiatach czerwonych i Leuchtstern - o kwiatach purpurowych. Roślina dorasta do 1 m wysokości, tworzy wzniesione kępy. Liście ciemnozielone o jajowato-lancetowatym kształcie. Kwitnie od lipca do października.

Wytwarza kwiaty-koszyczki barwy białej, różowej, purpurowej lub czerwonej. Najbardziej popularne w ogrodach są jeżówki o kwiatach purpurowych na obrzeżach i pomarańczo-brązowych w środku.

Zobacz także: Rośliny kwitnące jesienią

Jeżówka purpurowa przyciąga pszczoły (roślina miododajna) i inne owady oraz doskonale nadaje się na kwiat cięty.

Warunki uprawy jeżówki purpurowej

Bylina preferuje piaszczysto-gliniaste lub gliniaste gleby, średnio zasobne i lekko wilgotne. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych.

Nasiona można wysiewać wczesną wiosną do inspektu, a po paru tygodniach przesadzać sadzonki na miejsce stałe. Po przekwitnięciu roślinę należy podciąć. Jest to bylina krótkotrwała, ale tworzy dużo "samosiejek". Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych należy ochrona przed ślimakami, podwiązywanie roślin, aby nie pokładały się i skracanie po kwitnieniu.

Zastosowanie jeżówki purpurowej

Jeżówka purpurowa jest polecana do ogrodów, ale najwspanialej prezentuje się w bylinowych ogrodach wiejskich. Nadaje się to tworzenia barwnych, mieszanych rabat. Pięknie wygląda sadzona w sąsiedztwie astrów i traw.

Echinacea 'Coral Reef' -70cm

Echinacea purpurea 'Coconut Lime' -75cm

 Jeżówka 'Avalanche' -60cm

Jeżówka 'Alba' -100cm

Jeżówka 'Eccentric' -60cm

Jeżówka 'Maui Sunshine'-80cm

 Jeżówka 'Green jewel' -40cm.

Jeżówka 'Flame thrower' -90cm

Jeżówka 'Firebird' -60cm

 Jeżówka 'Milkshake' -80cm

‘Double Pink Delight’. -50cm

Jeżówka 'strawberry shortcare ' -80cm.

Jeżówka 'Hot Lava' -90cm

 Jeżówka Secret 'Glow' -55-60 cm

 

 

Ziołolecznictwo

 

Najbardziej popularną wśród jeżówek jest jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea Moench) pochodząca z Ameryki Północnej. Jej walory jako pierwsi odkryli Indianie. Wśród indiańskich plemion Ameryki jeżówka była od dawna znana jako roślina lecznicza. Jeżówki amerykańskie od bardzo dawna były stosowane przez Indian w postaci papki uzyskiwanej z całych roślin, lub tylko korzeni, do leczenia trudno gojących się ran, różnych stanów zapalnych i ukąszeń węży.

Szczep Komanczów używał jeżówki jako lekarstwa na ból zębów i gardła. Natomiast Indianie ze szczepu Sioux stosowali ją przeciw wściekliźnie oraz przy stanach zapalnych.

Potoczna nazwa jeżówka wzięła się stąd, iż roślina ta ma kwiaty przypominające kolce jeża, a z greckiego ''echinos'' to jeż. Wielu z nas jeżówkę uprawia w ogródkach, dla jej walorów ozdobnych. Nie wszyscy jednak wiedzą, że posiada ona niezwykłe właściwości lecznicze i kosmetyczne, a między innymi właściwości przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i przeciwnowotworowe. Jest także bardzo skuteczna jako środek na gojenie się ran oparzeniowych i na różnego rodzaju ukąszenia.

Pierwsze badania kliniczne nad jeżówkami wykonał Meyer w szpitalu w Cincinnati u prof. J. Kinga. Badania te potwierdziły jej lecznicze działanie. Opracowano tzw. preparat "oczyszczający krew" w skład którego wchodziła właśnie jeżówka. Wszystko to doprowadziło do dużej popularności Echinacei, tak że w latach dwudziestych XX wieku była najlepiej sprzedającą się rośliną w USA.

Wiele odmian jeżówki sprowadzono do Europy. W tym czasie w Europie korzeń jeżówki wąskolistnej zaczęto stosować głównie w homeopatii. Pionierem w produkcji leków homeopatycznych na bazie jeżówek była niemiecka firma DR MADAUS istniejąca do dziś.

Jako środek uodporniający i regenerujący organizm największą popularność, jeżówka zyskała w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku w Niemczech, Anglii, Francji i w Stanach Zjednoczonych. Po wprowadzeniu do lecznictwa sulfonamidów i antybiotyków oraz biznes firm farmaceutycznych na lekach sprawił, iż znaczenie jeżówki poważnie zmalało i zostało ograniczone do ziołolecznictwa - a szkoda.

W Polsce jeżówka zyskała popularność dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku.

Zastosowanie lecznicze:

Wewnętrznie: Zapobieganie i leczenie przewlekłych i ostrych zakażeń bakteryjnych i wirusowych (przeziębienie, grypa), stany zapalne górnych dróg oddechowych. Zalecany podczas długotrwałego podawania antybiotyków, w stanach wyczerpania i osłabienia organizmu oraz przy nawracających schorzeniach górnych dróg oddechowych. Pomocniczo w łagodnym przeroście gruczołu krokowego i w chorobach nowotworowych.   Zewnętrznie: Trudno gojące się rany, uporczywe wypryski, ropne przetok, łuszczyca, półpasiec, owrzodzenia podudzi, zmiany alergiczne skóry.

Mechanizm działania jeżówki

W lecznictwie najczęściej stosuje się przetwory z ziela i korzenia jeżówki purpurowej. Oprócz tego gatunku rzadziej surowcami zielarskimi są:
- jeżówka blada (Echinaceae pallida DC)
- jeżówka wąskolistna (Echinaceae angustifolia DC).

Właściwości immunobiologiczne jeżówki purpurowej Echinacea purpurea zostały potwierdzone licznymi badaniami naukowymi. Efekt ten jest prawdopodobnie wywołany przez trzy mechanizmy działania substancji roślinnej:
- aktywacja fagocytozy i stymulacja fibroblastów,
- zwiększenie aktywności układu oddechowego
- zwiększonej mobilności leukocytów, co powoduje wydzielanie substancji przeciwwirusowych.

Mechanizm działania związków zawartych w jeżówce jest bardzo złożony i wielokierunkowy. Pierwszym ważnym kierunkiem jest dezaktywacja hialuronidazy, enzymu odpowiedzialnego za degradację kwasu hialuronowego.

Kwas hialuronowy, jako substancja wielkocząsteczkowa charakteryzująca się dużą lepkością, jest jednym z głównych składników cementu międzykomórkowego i jest odpowiedzialny za spoistość tkanki łącznej oraz elastyczność skóry. Dezaktywacja hialuronidazy zabezpiecza więc kwas hialuronowy przed depolimeryzacją, a tym samym organizm przed infekcją bakteryjną lub wirusową, która musi przedostać się przez błonę komórkową. Kwas hialuronowy skórę chroni przed utratą elastyczności i przyspieszonym starzeniem się m.in. spowalnia proces powstawania zmarszczek. Z wiekiem nasz organizm wytwarza coraz mniej kwasu hialuronowego i stąd coraz łatwiej powstają uszkodzenia kolagenu w narządach, a widoczne na zewnątrz w postaci zmarszczek.

Hialuronidaza jest wydzielana przez bakterie w celu rozłożenia kwasu hialuronowego i zwiększenia przepuszczalności cementu międzykomórkowego, co ułatwia bakteriom przenikanie w głąb skóry a wirusom w głąb komórek w celu zmiany naszego DNA i rozmnażania się. Zatem można założyć, że częste ataki infekcji przyspieszają starzenie się organizmu. Warto ich unikać i stosować profilaktykę.

Kolejnym działaniem składników jeżówki jest aktywacja procesów regeneracyjnych - naprawczych - przez stymulowanie różnicowania fibrocytów z fibroblastów oraz funkcyjnych komórek naskórka, w tym komórek Langerhansa, z warstwy podstawnej, najbardziej aktywnej w procesie odnowy naskórka. Efektem tego działania jest wzmożone wytwarzanie włókien kolagenowych, włókien sprężystych i kwasu hialuronowego.

Składniki echinacei wspomagają stymulowanie makrofagów do fagocytozy (,,sprzątanie organizmu''), czyli rozkładu substancji obcych, co zwiększa odporność organizmu na infekcje bakteryjne, wirusowe oraz grzyby i drożdżaki.

Bardzo cenną właściwością jest zwiększanie aktywności monocytów do wydzielania interferonu, związku o działaniu przeciwwirusowym. (Więcej na temat ,,interferon'' - http://www.noni.com.pl/interferon.html  )

To ważna informacja dla osób, które nie lubią szczepić się na grypę, ponieważ echinacea jest alternatywą jako profilaktyka oraz wtedy, kiedy już zachorujemy, jak również dla osób chorujących na inne typu wirusów np. opryszczki, brodawczaka czy też wirusowe zapalenie wątroby.

Dodatkowo okazuje się, iż składniki jeżówki w naszym organizmie działają antyoksydacyjne. Dezaktywacja aktywnego tlenu (RTF, powstającego w procesie metabolizmu komórkowego, działania enzymów, a także pod wpływem promieniowania UV, zapobiega procesom starzenia skóry. Badania in vitro wykazały, że pochodne kwasu kawowego, obecne w jeżówce, skutecznie wiążą tlen rodnikowy, przez co hamują przebieg reakcji wolnorodnikowych. W wyniku szkodliwych rodników następuje sieciowanie kolagenu III. Kolagen traci wówczas rozpuszczalność w wodzie i sprężystość (np. skóra traci jędrność), co prowadzi do powstawania zmarszczek. W naszym organizmie nadmiernej ilości RTF przypisuje się występowanie wielu chorób. Brak równowagi między czynnikami prooksydacyjnymi i antyoksydacyjnymi może być przyczyną upośledzonej neutralizacji RTF i ujawnienia ich niekorzystnego działania. Dlatego też celowym wydaje się profilaktyczne stosowanie naturalnych antyoksydantów w postaci witamin, minerałów oraz ekstraktów roślinnych takich jak np. jeżówka purpurowa, która chroniąc kolagen przed degradacją, przyczynia się do zapobiegania procesowi niszczenia kolagenu.

 

Zastosowanie w medycynie

Wyciąg z jeżówki stosuje się w leczeniu chorób wirusowych, chorób bakteryjnych i chorób grzybiczych. Zalecana jest w terapii uzupełniającej chorób pasożytniczych. Ponadto jako środek wzmagający odporność organizmu na choroby i do leczenia trudno gojących się ran, oparzeń, odmrożeń, odleżyn i owrzodzeń. Preparaty galenowe z jeżówki* są skuteczne w leczeniu i w profilaktyce dróg żółciowych, zaburzeń trawiennych, niektórych alergii, zapalenia dziąseł, przewlekłych stanów zapalnych układu rozrodczego i moczowego.

Ekstrakt z jeżówki przyśpiesza przemianę materii, działa immunostymulująco, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo, przeciwbólowo, rozkurczowo, żółciotwórczo, żółciopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie oraz przeciwwysiękowo. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego, stymuluje procesy regeneracyjne.

Roślina, którą uważa się za naturalny środek wzmacniający odporność i leczący trudno gojące się rany. Ekstrakty z jeżówki bywają w postaci kropli, tabletek, maści. Stosuje się je profilaktycznie w okresie wiosennym, żeby zapobiec zakażeniom, lub wspomagająco, przy leczeniu infekcji. Nie ma gwarancji, że echinacea pomoże, ale jeśli stosujemy ją zgodnie z zaleceniami - nie zaszkodzi.

Profilaktycznie w celu uodpornienia możemy podawać dziecku preparaty ziołowe przygotowywane na bazie ziela jeżówki wąskolistnej, jeżówki bladej i jeżówki purpurowej. Jeżówka pobudza działanie układu odpornościowego organizmu i zwiększa odporność na zakażenia wirusowe i bakteryjne. Stosuje się je w profilaktyce przewlekłych stanów zapalnych: górnych dróg oddechowych, skłonności do infekcji. Na bazie ziela jeżówki opracowano wiele preparatów w kroplach lub tabletkach.

Infekcyjne Zapalenia Górnych Dróg Oddechowych (ZGDO) są częstymi chorobami wieku dziecięcego. Ocenia się, że u każdego dziecka rocznie występuje średnio 6-8 epizodów ZGDO. W okresie zimowym ZGDO są przyczyną około 40% wizyt dzieci w wieku 1-5 lat w gabinetach lekarzy pierwszego kontaktu. U około 1/3 chorych występują wtórne zakażenia bakteryjne będące przyczyną powikłań, takich jak zapalenie ucha środkowego lub zapalenie zatok. W leczeniu ZGDO u dzieci najczęściej stosuje się leki zmniejszające przekrwienie błon śluzowych, leki przeciwhistaminowe oraz przeciwkaszlowe. Ponieważ takie leczenie nie zawsze jest skuteczne, wielu lekarzy i rodziców stosuje alternatywne metody łagodzenia objawów ZGDO, podając leki homeopatyczne lub ziołowe. Jednym z najczęściej stosowanych w zapobieganiu i leczeniu ZGDO leków ziołowych jest wyciąg z jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea). Według informacji producentów lek ten posiada właściwości "immunomodulujące", uaktywnia makrofagi dróg oddechowych i zwiększa zdolności fagocytarne granulocytów obojętnochłonnych. Wyniki wcześniejszych badań klinicznych sugerują, że lek może zmniejszać nasilenie objawów ZGDO.

Wskazania: wspomagająco w leczeniu lżejszych infekcjach górnych dróg oddechowych: zapalenie gardła, zapalenie migdałków, zapalenie jamy ustnej i zapalenie zatok; skłonność do zakażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych; źle gojące się rany. Zapobiegawczo w nawracających zakażeniach dróg oddechowych, w stanach osłabienia organizmu (np. w okresie jesienno-zimowym), w celu zmniejszenia podatności na infekcje. W celach profilaktycznych należy stosować tylko w przypadku zagrożenia infekcją. Preparaty z jeżówki z powodzeniem można także stosować w nawracających infekcjach dolnych dróg moczowych.

Zawartość związków aktywnych w jeżówce i ich właściwości.

Wielokierunkowa aktywność preparatów z jeżówką jest przypisywana grupom związków biologicznie czynnych występujących w surowcu.

Korzeń jeżówki zawiera glikozyd fenolowy, kwas chlorogenowy, kwas izo-chlorogenowy, inulinę (ok. 4-6%), cynarynę, glikoproteiny, olejek eteryczny (do 0,2%), seskwiterpeny i poliacetyleny, alkaloidy pirolizydynowe oraz związki aminowe.

Ziele jeżówki zawiera glikozydy, flawonoidy w formie wolnej i związanej glikozydowo, olejek eteryczny (do 0,32%), polisacharydy (mają duży wpływ na stymulacje układu immunologicznego), a także aktywne poliacetyleny, alkaloidy pirolizydynowe (tusilagina), alkiloaminy oraz alkiloamidy. Oprócz olejku eterycznego, w jeżówce występują alkilamidy, pochodne kwasu kawowego, flawonoidy, fitosterony, cynaryna, składniki lipidowe (poliny, polieny), polialkiny i polialkany.

Obecnie dla celów leczniczych uprawiana jest w Europie i Azji. Jeżówka jest byliną, dorastającą do około 1,8 m wysokości. Liście jej są jajowato-lancetowate, brzegiem ząbkowane lub piłkowane. Koszyczki kwiatowe osadzone są pojedynczo na szczytach szypułek, mają kształt kulisty lub nieco spłaszczony. Kwiaty rurkowe są brunatne lub czerwonawobrunatne, natomiast kwiaty języczkowe mają barwę, różową lub purpurową. Echinacea purpurea ma omdlewająco-aromatyczny zapach ze słodkim posmakiem, pozostawiającym uczucie cierpnięcia.


Zastosowanie w kosmetyce

Każdy rodzaj cery wymaga zabezpieczenia przed procesami starzenia. Jeżówka, poprzez aktywację procesów regeneracji komórek, stymulowanie syntezy kolagenu i jego ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, jest bardzo aktywnym czynnikiem zapobiegającym powstawaniu zmarszczek

Ze względu na działanie przeciwwirusowe jest składnikiem preparatów do pielęgnacji ust, które nie tylko wygładza i chroni przed pękaniem, ale również zapobiega rozwojowi opryszczki.

Stymulując syntezę kwasu hialuronowego jeżówka poprawia stan nawilżenia głębszych warstw naskórka.

Sucha skóra wykazuje skłonność do łuszczenia się i do przedwczesnego powstawania zmarszczek. Substancje aktywne jeżówki poprzez stymulowanie procesów regeneracji komórek i syntezy kolagenu przywracają skórze równowagę hydrolipidową i gładki, zdrowy wygląd.

Skóra tłusta jest skłonna do wyprysków, a jej szczególnym przypadkiem jest cera trądzikowa. W jej przypadku toniki i żele z jeżówką wykazują wyjątkową skuteczność w gojeniu wyprysków, zapobieganiu im oraz neutralizacji stanów zapalnych.

Skóra wrażliwa wymaga ochrony przed czynnikami zewnętrznymi, które powodują jej podrażnienia. Echinacea chroni skórę poprzez zwiększenie spoistości cementu międzykomórkowego i zwiększoną fagocytozę.

Nalewka z jeżówki

Składniki:
Korzeń jeżówki 100,0
Alkohol etylowy 40-50% 500,0

Zalewamy rozdrobniony suchy korzeń alkoholem 40-50%. Bardziej stężony alkohol niszczy wiele czynnych składników jeżówki. Surowiec należy wytrawiać 7 dni, po czym przesączyć i przechowywać w ciemnym chłodnym miejscu. Tak sporządzoną nalewkę należy zażywać 2-3 razy dziennie po 5 ml. Nalewek alkoholowych nigdy nie podajemy do picia dzieciom!
 

Napar z jeżówki

Składniki:
Korzeń jeżówki 15,0
Woda destylowana 200,0

Napar z korzenia jeżówki purpurowej działa korzystnie na układ krążenia. Pobudza pocenie się, co pomaga w obniżeniu gorączki. Jednocześnie wzmacnia naszą obronę przed infekcją, która spowodowała pojawienie się gorączki na pierwszym miejscu. Napar przygotowuje się z suchego rozdrobnionego korzenia. Przygotowany susz zalewamy 200 ml wrzącej wody i odstawiamy na 20 minut. Następnie całość przecedzamy. Stosujemy 2-3 razy dziennie po 100-200 ml.

Niekiedy prościej jest zastosować gotowe preparaty w postaci suplementów złożonego, gdzie jeżówka działa w synergii czyli silniej np. VIRAGO.


ZALECENIA

Preparaty z jeżówki trzeba stosować regularnie i przez dłuższy czas. Efekty lecznicze są widoczne po około 3-4 tygodniach. Po miesięcznej kuracji leczniczej polecane jest zrobienie 14 dniowej przerwy.

W przypadku kuracji profilaktycznej długotrwałe przyjmowanie preparatów zawierających przetwory jeżówki może doprowadzić do immunosupresji, dlatego też nie zaleca się przyjmowania tej substancji roślinnej dłużej niż 10 dni w przyjmowaniu codziennym lub 20 dni przy podaniu co drugi dzień. Dotyczy również preparatu VIRAGO.

Jeżówka purpurowa doskonale działa na problemy skórne (wspomniane oparzenia, ale także pokrzywki i czyraki), jest środkiem do oczyszczania krwi, a przy tym świetnie się spisuje w różnego typu infekcjach i w chorobach wirusowych oraz działa pobudzająco na organizm. Jeżówka może też służyć jako naturalny lek poprawiający krążenie oraz zbijający gorączkę i leczący nawracające przeziębienia. Z racji jej właściwości stosowana jest również do leczenia astmy, zapalenia migdałków, grypy.

Echinacea jest szczególnie polecana dla dzieci w wieku szkolnym. Właśnie u tych dzieci obserwuje się zjawisko silnego stresu związanego z edukacją w szkole. Stres psychiczny, dłużej trwające zdenerwowanie czy zmartwienie powoduje u dzieci spadek odporności organizmu. Zjawisko to nazywa się psychoimmunitetem. Objawami takiego stanu mogą być: skłonność do przeziębień, początki kataru, grypa, opryszczka wargowa, lekka gorączka, ból głowy, dreszcze, biegunka, moczenie nocne i ogólne rozbicie. W takiej właśnie sytuacji pomocna okazuje się nalewka lub sok z jeżówki. Zaaplikowanie dziecku przez 3-4 dni 10 do 15 kropli tego preparatu z częstością co 1 do 4 godzin, przywraca normalną odporność organizmowi dziecka. Można też postąpić podobnie profilaktycznie np. w nadciągającej grypie.

Na rynku polskim można obecnie spotkać wiele preparatów krajowych i zagranicznych, w skład których wchodzą wyciągi z jeżówki m.in. VIRAGO - link: http://www.gronkowiec.pl/virago.html


Przeciwwskazania

Jeżówki nie należy podawać równocześnie z lekami immunosupresyjnymi, w tym także z glikokortykosteroidami. Nie należy stosować u ludzi z przeszczepami ze względu na bardzo silne wzmacnianie układu odpornościowego (ryzyko odrzucenia przeszczepu). Preparatów jeżówki nie powinny zażywać osoby cierpiące na choroby autoimmunologiczne oraz w przebiegu, których występują procesy autoagresji immunologicznej. Przeciwwskazaniem do stosowania jeżówki jest uczulenie na składniki rośliny z rodziny Compositae, ciężkie uszkodzenie wątroby, gruźlica, białaczka, leukocytoza, kolagenoza, układowy toczeń rumieniowaty, stwardnienie rozsiane, AIDS. Preparatów nie należy stosować u dzieci do 4 r.ż. oraz u dzieci ze stwierdzoną astmą atopową.

Do działań niepożądanych stosowania preparatów z jeżówką, które są raczej rzadko spotykane należą: duszność, zawroty głowy, spadek ciśnienia tętniczego. Sporadycznie mogą także wystąpić reakcje nadwrażliwości (wysypka, świąd, obrzęk twarzy).

Tylko nieliczni ludzie wykazują uczulenie na składniki jeżówki, co objawia się opuchnięciem twarzy, świądem, rumieniem, pokrzywką skórną i podrażnieniem nerek. Nie są znane przeciwwskazania w użyciu jeżówki purpurowej podczas ciąży lub karmienia piersią.
 

Kilka słów o jeżówce z naszego ogrodu
 

Jest to bylina osiągająca w zależności od gatunku wysokość 40 - 150 cm. Liście jeżówki cielistej mają kształt lancetowaty z brzegiem całym. Surowców leczniczych dostarczają trzy gatunki jeżówek, które mają podobne właściwości lecznicze.  Są to:

- Jeżówka cielista (ECHINACEA PALLIDA Nutt) - roślina o wysokości 60 - 120 cm, liściach lancetowatych o brzegu całym i płatkach koloru jasnoróżowego długości 4 - 9 cm zwisających. Korzeń tej rośliny zawiera najwięcej olejków eterycznych (0.7%) i ma smak mdły, podobny do mydła.

- Jeżówka purpurowa (ECHINACEA PURPUREA, Moench), roślina o wysokości 60 - 150 cm i liściach szerokich ząbkowanych i płatkach purpurowych, długości 4 - 6 cm. Jest ona szczególnie wydajna w uprawie i to zarówno przy pozyskiwaniu korzenia jak i ziela.

- Jeżówka wąskolistna (ECHINACEA AUGUSTIFOLIA, DC) roślina o wysokości 40 - 60 cm, o płatkach koloru różowego, długości 2 - 3 cm. Korzeń tej jeżówki jest stosowany w homeopatii. Odznacza się ostrym, znieczulającym język smakiem. Wyżej wymienione trzy gatunki jeżówek jak też i pozostałe występują w stanie naturalnym w Ameryce Północnej. Rosną tam jako rośliny wieloletnie na preriach i w lasach głównie Stanów Missouri, Kentucky, Oklahoma i Arkansas. Jeżówka purpurowa po zaaklimatyzowaniu się jest także uprawiana w Europie - w tym w Polsce dostarczając pełnowartościowego surowca zielarskiego. Surowcem leczniczym jest zarówno kwitnące ziele, jak i korzeń jeżówek.

Wszystkie trzy gatunki jeżówek charakteryzują się niezwykłą różnorodnością substancji o potwierdzonej aktywności terapeutycznej. Z tego właśnie względu mimo wielu badań nie udało się do końca ustalić jaki składnik lub grupa związków chemicznych daje w określonym schorzeniu efekt leczniczy. Efekt ten jednak stwierdzano wielokrotnie lecząc chorych.
Ze względu właśnie na tak obfity zestaw substancji znajdujących się w jeżówkach (zmieniający się jeszcze dodatkowo dla poszczególnych gatunków), były trudności z otrzymaniem preparatów standaryzowanych.

Obecnie uważa się ją za najbardziej efektywny środek odtruwający układ krążenia, limfatyczny i oddechowy.
W lecznictwie stosowane są: ziele i korzeń jeżówki purpurowej. Ziele zbiera się w czasie kwitnienia (lipiec – sierpień), a korzeń najwcześniej w drugim roku uprawy.  Korzeń posiada zdecydowanie mocniejsze działanie niż ziele.

Zadaniem jeżówki jest szybka likwidacja przeziębienia - wywar z korzenia działa nieporównywalnie skuteczniej i szybciej niż echinacea w tabletkach lub syropie, które zazwyczaj są wyrabiane ze słabiej działającej części rośliny tj. ziela. Często wystarcza już 3 filiżanki, aby poczuć ogromną ulgę, a w większości przypadków, jeżeli wypije się je gdy tylko przeziębienie zaczyna "łapać"- mija całkowicie, lub w znacznym stopniu się cofa. Pijąc wywar z korzenia jeżówki podczas przeziębienia odczuwa się pieczenie w jamie ustnej ("pieprzne"). Gdy przeziębienie mija - pijąc ten sam wywar nie odczuwa się, bądź prawie nie odczuwa  tego "pieprznego" smaku.

Podsumowując, jeżówka i preparaty ja zawierające mogą mieć działanie:
- immunostymulujące - poprzez zwiększenie fagocytozy (pochłanianie i niszczenie bakterii)
- przeciwwirusowe (np. na wirusy grypy i opryszczki)
- zewnętrznie - zwiększają odporność tkanek na infekcję

Czynne substancje pochodzące z jeżówek stosuje się:

- we wszystkich przypadkach, gdzie chodzi o podniesienie odporności organizmu na choroby infekcyjne;

- w leczeniu grypy, kataru, chronicznych infekcji dróg oddechowych, w zapaleniu stawów, powiększenia i zapaleń gruczołu krokowego, kokluszu, a nawet w chorobach nowotworowych;

- zewnętrznie w leczeniu trudno gojących się ran, egzem, oparzeń, w łuszczycy, oraz przy wystąpieniu grzybicy. W tym ostatnim przypadku stosuje się środki przeciwgrzybiczne w połączeniu z preparatami jeżówek (Echinacin). Daje to około 10-krotnie mniejszą ilość nawrotów grzybicy w stosunku do leczenia konwencjonalnego tej wyjątkowo uciążliwej choroby.

- w medycynie naturalnej m.in. w ziołolecznictwie i homeopatii, jeżówkę jako stosuje się przeważnie jako środek pobudzający odporność organizmu przy:
• wszelkich schorzeniach bakteryjnych
•  zakażeniach gronkowcami
•  czyraczności i ropnicy
•  zapaleniu węzłów chłonnych
•  zapaleniu gruczołu sutkowego i gorączce połogowej

Cenna informacja jest fakt, iż jeżówka jest rośliną, której nie lubią mikroby, ponieważ wytwarza specjalne składniki obronne. Z tego tez względu tak skutecznie może pomóc ona organizmowi ludzkiemu w dojściu do normalnej odporności zarówno po infekcjach jak też w różnych sytuacjach kryzysowych dla zdrowia. Przy tym wszystkim jeżówka nie jest rośliną toksyczną i przyjmowana w zalecanych dawkach nie powoduje skutków ubocznych.