Na czym może polegać mobbing?

Działania i zachowania cechujące mobbing mogą mieć różnorodny charakter, a wspólnym mianownikiem dla nich jest to, że naruszają one zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje oraz mają za cel szkodzenie ofierze. Ich skutkiem jest poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu pracowników.

Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegająca na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Prościej rzecz ujmując mobbing to nic innego jak terror psychiczny w życiu zawodowym charakteryzujący się wrogimi i nieetycznymi zachowaniami, które są powtarzane systematycznie przez jedną osobę lub większą liczbę osób, skierowanymi głównie przeciwko pojedynczej osobie, która w ich wyniku zostaje pozbawiona szans na pomoc i obronę.

Czynnikiem sprzyjającym dla stosowania mobbingu jest ścisła hierarchizacja zależności służbowych, posiadanie przez podwładnych wykształcenia równego lub nawet wyższego od przełożonych czy też wzory zachowań społecznych oraz przekonania o odmienności kobiet i mężczyzn wynikające z modelu kultury.

Mobbing jest zjawiskiem wielopostaciowym. Uważa się, że punktem wyjścia do powstania mobbingu jest konflikt o charakterze personalnym w środowisku pracy.

Przejawem mobbingu może być wiele zachowań, dlatego dokonano ich klasyfikacji na następujące grupy:

1. Działania wpływające negatywnie na proces komunikacji, np.:
- ograniczanie lub utrudnianie pracownikowi możliwości wypowiadania się,
- reagowanie na wypowiedzi i uwagi pracownika krzykiem, wyzwiskami lub głośnym wymyślaniem,
- systematyczne krytykowanie życia zawodowego i wykonywanej pracy,
- pisemne groźby i pogróżki,
- nękanie telefoniczne, SMS-ami, e-mailami, listami etc.

2. Działania wpływające negatywnie na relacje międzypracownicze, np.:
- unikanie rozmów z pracownikiem,
- przesadzanie go na miejsce z dala od współpracowników,
- przeszkadzanie w utrzymywaniu relacji międzypracowniczych.

3. Działania wpływające na negatywne postrzeganie pracownika w środowisku pracy, np.:
- szerzenie negatywnych opinii na temat pracownika,
- publiczne wyśmiewanie kompetencji pracownika oraz ich podważanie,
- publiczne wyśmiewanie wyglądu zewnętrznego,
- plotkowanie.

4. Działania wpływające negatywnie na pozycję zawodową osoby poszkodowanej, np.:
- utrudnianie wykonywania obowiązków zawodowych poprzez blokowanie dostępu do informacji służbowych, niezbędnych do realizacji zadań,
- odbieranie pracownikowi prac i zadań zleconych wcześniej do wykonania,
- zlecanie pracownikowi zadań poniżej jego umiejętności i kwalifikacji,
- zlecanie zadań przerastających możliwości i kompetencje pracownika,
- przydzielenie zbyt dużej ilości obowiązków w porównaniu z innymi pracownikami.

5. Działania wywierające szkodliwy wpływ na zdrowie poszkodowanego, np.:
- zlecanie prac szkodliwych,
- zlecanie zadań nadmiernie ciężkich w stosunku do fizycznych możliwości pracownika,
- zlecanie prac niebezpiecznych i zagrażających życiu.