Skręcona kostka - objawy i leczenie skręcenia stawu skokowego

Do skręcenia kostki dochodzi dość często. Zazwyczaj jest ono wynikiem złego ustawienia stopy na podłożu, nagłego ruchu rotacji tułowia przy ustabilizowanej kończynie dolnej, braku rozgrzewki przed ćwiczeniami, bądź zeskoku z wysokości. Nieprawidłowe postępowanie przy tej kontuzji skutkuje destabilizacją stawu oraz silnymi dolegliwościami bólowymi. Aby więc zapobiec wszystkim konsekwencjom tego rodzaju uszkodzenia, zaproponuję kilka rodzajów postępowania doraźnego i fizjoterapeutycznego. Zaznaczam przy tym, że interwencja lekarska zawsze jest niezbędna!

 

Rozpoznanie skręcenia nie należy do łatwych ze względu na silną bolesność stawu oraz szybkie narastanie obrzęku wokół niego.

Jak pisał Sir Reginald Watson: „lepiej złamać staw skokowy niż tylko go skręcić”. Zdjęcie rentgenowskie ma w tym przypadku nikłe zastosowanie. Najlepszą diagnostyką skręcenia kostki są badania kliniczne w znieczuleniu, zdjęcia czynnościowe, bądź badanie USG.

 

Rodzaje skręcenia

• skręcenie lekkie (I^o) - charakteryzuje się upośledzeniem funkcji stawu skokowego (np. niemożność stanięcia na palcach, wynikająca z silnego obrzęku, bądź bólu kostki) oraz brakiem ruchów patologicznych (tj. nienaturalne ruchy zgięcia, prostowania w stawie skokowym przekraczające prawidłowy zakres ruchu). Co więcej, widoczny jest minimalny krwiak i obrzęk, a miejsce urazu jest tkliwe i bolesne.
• skręcenie średniego stopnia (II^o) - objawy powielają się z objawami skręcenia lekkiego, przy czym są bardziej nasilone. Pojawiają się również niewielkie ruchy patologiczne.
• skręcenie ciężkie (III^o) - niestety przy tym rodzaju skręcenia może dojść do całkowitego przerwania więzadeł stawu skokowego. Pierwszymi objawami tego rodzaju urazu jest duża niestabilność stawu oraz silny ból i obrzęk w jego okolicach.

 

Do farmakologicznych należą:

• tabletki doustne
• maści i żele przeciwobrzekowe, przecwizakrzepowe i przeciwbólowe
• środki służące do przygotowania roztworów przeciwobrzękowych

Do naturalnych sposobów walki z opuchlizną należą:

• polewanie zimną wodą
• okłady z lodu
• okłady z liści kapusty
• okłady z roztworu wody i octu
• okłady z żywokostu lekarskiego
• okłady z liści "babki"
• masaże wirowe i ręczne

Przykładowy rozkład jazdy na lekkie skręcenie kostki - 6 kroków:

1. Krok pierwszy:
   - okłady z lodu – 2 minuty okładu na zmianę z przerwą 2 minutową (łącznie 30 minut)
2. Krok drugi – po godzinie:
   - użycie maści lub żelu przeciwzakrzepowego np. Lotion
   - ręczny masaż ruchami kolistymi kostki – 15 minut
3. Krok trzeci:
   - owinięcie kostki bandażem elastycznym namoczonego w roztworze wody i octu
   - ułożenie nogi wyżej niż reszta ciała – jedna godzina
4. Krok czwarty – po dwóch godzinach:
   - moczenie stopy w roztworze altacetu
   - 5 minutowe polewanie wodą od chłodnej do zimnej
5. Krok piąty :
   - masaż ręczny z maścią przeciwobrzękową i przeciwbólową np. fastum, naproxen
   - wykonanie okładu z liści kapusty
   - ułożenie nogi wyżej niż reszta ciała – jedna godzina
6. Krok szósty – przed snem:
   - masaż ręczny z maścią lub żelem przeciwzakrzepowym np. Lotion
   - okład nocny: stopa zawinięta w ręcznik wypełniony lodem – lód powinien być szczelnie zamknięty i włożony w skarpetę

Stosowanie się do powyższego sposobu postępowania przyniesie ulgę i poprawę już po pierwszym dniu. Po kilki dobach opuchlizna i ból zniknie, a ruchomość w stawie będzie wracała do normy. Oczywiście należy unikać czynności, które powodują nacisk na staw skokowy, czyli chód, bieg, podskoki itp. Przy prawidłowym wykonaniu 6 kroków na lekkie skręcenie, staw powróci do formy w tempie ekspresowym.

Postępowanie

Postępowanie zależy przede wszystkim od rodzaju i stopnia uszkodzenia. Zniszczone więzadła zagoją się jeśli będzie ono prawidłowo przeprowadzone. Należy jednak wspomnieć, że nawet prawidłowe postępowanie doraźne, ortopedyczne, bądź fizjoterapeutyczne może nie zapobiec rozciągnięciu się blizny znajdującej się na zrośniętym więzadle. Może więc dojść do niestabilności stawu, która w przyszłości przysparza wiele problemów.

Skręcenie kostki można leczyć zarówno zachowawczo (czyli tak, że pacjentowi zostanie założony gips), jak i operacyjnie. Wybrany tok postępowania zależy od rodzaju uszkodzenia, wieku chorego (u osób starszych preferowane jest leczenie zachowawcze) oraz rodzaju jego sprawności fizycznej przed urazem.

W skręceniach lekkich możesz zastosować na początek zimne okłady, które spowodują zejście opuchlizny i obrzęku. Jeśli jesteś sportowcem niestety na okres kilku tygodni jesteś zmuszony/a do zaprzestania treningów. Zazwyczaj, jak pisze Józef Czopik, wystarczy tu zastosowanie obuwia stabilizującego, przez okres 10-14 dni. Pomoże to odciążyć uszkodzony staw. Ponadto lekarz zapewne skieruje Cię na zabiegi fizjoterapeutyczne, do których mogą należeć: krioterapia azotem (zmniejszy obrzęk) , pole magnetyczne (można je stosować dopiero 4 dni po urazie; przyspieszy regenerację więzadeł), ćwiczenia czynne i bierne stawu skokowo-goleniowego (tzw. kinezyterapia; 14-21 dni po urazie). Polecane jest również pływanie kraulem lub „żabką” przez okres trzech tygodni, pół godziny dziennie. W wodzie uszkodzona kostka będzie odciążona, a opór wody pozwoli na delikatne ruchy stawu, nie powodując przy tym jego dalszych uszkodzeń.

Jeśli chodzi o uszkodzenie II stopnia, to niezbędny będzie tu opatrunek gipsowy na okres około trzech tygodni. Na początku możesz pomóc sobie doraźnie w taki sam sposób, jak w skręceniu lekkim, czyli za pomocą zimnych okładów. Jest również drugi sposób, który zapewne stosowały nasze babcie - okłady z liści świeżej kapusty. Jeśli chodzi o leczenie operacyjne, to zostanie ono zastosowane jedynie w przypadku, gdy zwichnięcie będzie niemożliwe do nastawienia lub gdy dojdzie do przerwania przedniego więzadła.

Zazwyczaj stosowane zabiegi fizjoterapeutyczne to, między innymi: pole magnetyczne w miejscu bólu (działa przeciwbólowo oraz przyspiesza gojenie się więzadeł) i krioterapia azotem (zmniejszenie obrzęku). Po zdjęciu opatrunku gipsowego stosowane są natomiast prądy diadynamiczne (działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe) oraz ćwiczenia zginania i prostowania stawu skokowego. Ruchy rotacyjne w stawie najlepiej rozpocząć w wodzie podczas pływania (zalecane są wszystkie style, szczególnie „żabką” bez ograniczeń). Obciążać uszkodzoną kostkę (chodzić na niej) można dopiero po upływie 1,5 miesiąca. O marszu nie ma mowy do dwóch miesięcy od urazu.
 

Przy skręceniach trzeciego stopnia, czyli skręceniach ciężkich, niezbędnym i jedynym wyjściem jest leczenie operacyjne. Po nim następuje unieruchomienie chorej kończyny na okres 6-8 tygodni. Następnie następuje fizjoterapia i usprawnianie takie jak w przypadku skręcenia II stopnia.
Ewentualnie fizjoterapia może się różnić o uwzględnienie metalu, który może być zastosowany do stabilizacji kości w leczeniu operacyjnym.
 

Podsumowanie
 

Bez względu na stosowany rodzaj leczenia (zachowawczy bądź operacyjny) więzadła w stawie skokowym regenerują się tak samo szybko. Artur Dziak oraz Samer Tayara uważają nawet, że leczenie operacyjne polepsza jakość gojenia. Poprzez dokładne operacyjne połączenie końców uszkodzonych więzadeł powstaje mniejsza blizna, a co za tym idzie mniejsze jest ryzyko późniejszej niestabilności stawu skokowego.
Jeśli zdarzy Ci się więc skręcić kostkę pamiętaj o jak najszybszym kontakcie z lekarzem specjalistą. Nieleczone skręcenie może skończyć się trwałym inwalidztwem i silnymi dolegliwościami bólowymi, które będą nasilać się wraz z wiekiem.